ARABULUCUKLUK HİZMETLERİ
Ankara’da arabuluculuk hizmetleri yetkili Ankara arabulucu tarafından verilmektedir.
ARABULUCULUK NEDİR?
Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri, iş ve işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının, çözülmesi amacıyla, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Ankara arabulucu, tarafları bir araya getirerek tarafların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesi için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını sağlar. Taraflar çözüm önerisi getiremedikleri zaman, taraflara çözüm önerisi de sunabilen kişidir.
İHTİYARİ ARABULUCULUK NEDİR?
İhtiyari arabuluculuk, tarafların anlaşma sağlayamadıkları konuda arabuluculuğun dava şartı olmamasına rağmen aralarındaki uyuşmazlığı çözmek amacıyla bu yola başvurmalarıdır.
Taraflar üzerinde özgürce tasarrufta bulunabilecekleri konularda arabuluculuk yoluna başvurabilirler.
DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK NEDİR?
Kanunlarda arabulucuya başvurulması gerektiği kabul edilmiş ise arabuluculuk dava şartı olup “zorunlu arabuluculuk” olarak nitelendirilir. Bu durumda, arabulucuya başvurulmaması halinde dava reddedilir.
Zorunlu arabuluculuk, İş Kanunu’nda ve Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.
İş Kanunu Kapsamında Dava Şartı Olarak Arabuluculuk
İş Kanunu kapsamında, dava açmadan önce arabulucuya başvurulmasının zorunlu olduğu durumlar mevcuttur.
“Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.”
İş Kanunu kapsamında arabuluculuğa başvurmanın zorunluğu olduğu haller:
- İş akdi feshinin geçersizliği ve işçinin işine iadesi
- İşçinin ücret ve tazminat alacakları ile ilgili talepler
- İhbar Tazminatı
- Kıdem Tazminatı
- Kötü Niyet Tazminatı
- Ayrımcılık Tazminatı
- Fazla Mesai Ücretleri
- Hafta Tatili, Genel Tatil Ücretleri
- Yıllık İzin Ücreti
- Asgari Geçim İndirimi
- İşyerine verilen zarardan doğan işveren alacaklarıdır.
“İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. “
İşe iade davalarında işçinin arabulucuya başvurması için zamanaşımı süresi, iş akdinin işveren tarafından feshedildiğinin kendisine tebliğ edildiği tarihten başlayarak bir aydır.
İş Kanunu’nun 109. Maddesine göre; “Bu Kanun’da öngörülen bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerekir. Bildirim yapılan kişi bunu imzalamazsa, durum o yerde tutanakla tespit edilir.” Fesih bildiriminin işçiye tebliğ edilmiş olması bir aylık sürenin başlaması noktasında önem taşımaktadır.
İşçi veya işveren alacağı ve tazminatları için kanunda farklı süreler öngörülmüştür. Örneğin; aynı iş yerinde 2013 yılından 2020 yılına kadar çalışmış ve bu süre içerisinde fazla mesai alacağı ödenmemiş bir işçi; 2020 yılında 2014 yılına ait fazla mesai alacaklarını talep edemeyecekken 2015 yılına ait alacaklarını talep edebilecektir.
İş Kanunu Kapsamında Arabuluculuğun Dava Şartı Olmadığı Durumlar Nelerdir?
“İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.”
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan taleplerde arabuluculuk dava şartı değildir. Örneğin; iş kazası sonucu sağ el parmaklarını kaybeden bir işçi tazminat ve ilgili diğer davaları açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunda değildir.
Yetkili Arabuluculuk Bürosu Neresidir?
“Başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılır.
Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Anlaşılmaz ise Ne Yapılmalıdır?
Arabuluculuk faaliyeti sonucunda tarafların anlaşamaması halinde talep sahibinin dava açma hakkı saklıdır.
Kanun gereği, işe iade davalarında zamanaşımı süresi, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki haftadır.
İşçilik alacaklarında ise dava açma süresi alacağın tabi olduğu zamanaşımına bağlıdır.
“Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.”
Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Dava Şartı Olarak Arabuluculuk
Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A hükmü gereğince; “Bu Kanunun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.”
Ticari davalardan, konusu para ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında, dava açmadan arabulucuya başvurulmuş olması zorunludur.
Özel Kanunlarda tahkim veya başka bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurma zorunluluğunun olduğu veya tahkim sözleşmesinin bulunduğu hallerde, dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.
Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Arabuluculuğun Dava Şartı Olmadığı Durumlar Nelerdir?
- Doğrudan doğruya iflas hali,
- Konkordato mühleti verilmesi,
- Icra takibi, ihtiyati haciz,
- İhtiyati tedbir talepleri
Yetkili Ankara Arabulucu Bürosu Neresidir?
Arabuluculuğa başvuru, uyuşmazlığın konusuna göre yetkili mahkemenin bulunduğu yer arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılmalıdır.
ARABULUCU DAVADA TANIKLIK YAPABİLİR Mİ?
Arabuluculuk sistemine gizlilik ilkesi hakimdir. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla yükümlüdür.
Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflar ve görüşmelere katılan diğer kişilerde bu konuda gizliliğe uymak zorundadırlar.
Bununla birlikte, beyan ve belgelerin kullanılmaması ilkesi gereğince; taraflar, arabulucu veya arabuluculuğa katılanlar da dâhil üçüncü bir kişi, uyuşmazlıkla ilgili olarak hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, kanunda sayılan beyan veya belgeleri delil olarak ileri süremez ve bunlar hakkında tanıklık yapamaz.
ARABULUCUYA BAŞVURUDA SÜRELER İŞLER Mİ?
Gerek is hukukunda gerekse ticaret hukukunda arabulucuya başvurulmasının zorunlu olduğu hallerde, arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez.
ARABULUCUYA BAŞVURULDUKTAN SONRA DAVA AÇILABİLİR Mİ?
Talep sahibinin arabulucuya başvurusuna rağmen karşı taraf görüşmeye gelmemişse yahut taraflar görüşmelerde hazır bulunmalarına rağmen anlaşma sağlanamamış ise bu duruma ilişkin olarak arabulucu tarafından son tutanak düzenlenir. Talep sahibi, arabuluculuk son tutanağının aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine ekleyerek dava açabilir.
Arabulucuya başvurulması zorunlu olan hallerde; arabuluculuk tutanağı eklenmeden dava açılmış ise ilgili mahkeme tutanağın dosyaya sunulması için taraflara süre verir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde ise herhangi bir işlem yapılmaksızın dava, dava şartı yokluğu sebebiyle mahkemece usulden reddedilir.
ANKARA ARABULUCU ÜCRETİNİ HANGİ TARAF ÖDER?
Dava şartı arabuluculukta,taraflar arasında anlaşmanın sağlanamaması durumunda görüşmelerin ilk iki saat ücretinidevlet yüklenmektedir.
Görüşme süresi iki saati aşarsa, aşan kısım taraflarca ödenir. Anlaşma sağlanması halinde her şekilde arabulucu ücreti taraflarca ödenir.
İhtiyari arabuluculukta ise, anlaşma olsun ya da olmasın ücretini uyuşmazlığın taraflarının ödemesi gerekmektedir.
ARABULUCUDA ANLAŞILDIKTAN SONRA DAVA AÇILABİLİR Mİ?
Ankara arabulucu görüşmeleri sonucu anlaşan tarafların, tutanakta düzenlenen konularda dava açma yasağı bulunmaktadır. Kural olarak, arabuluculuk faaliyeti sonunda yapılan anlaşmanın taraflar için bağlayıcı olması sebebiyle konusu, tarafı ve sebebi aynı olan bir uyuşmazlık hakkında artık dava açılamayacaktır.