Boşanma davası açılabilmesi için kanununda yer alan boşanma sebeplerinden en az bir tanesinin evlilik birliği içerisinde meydana gelmiş olması gerekmektedir.
Şiddetli geçimsizlik olarak bilinen evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanmak belirli şartlara bağlıdır. Taraflar için evlilik birliğine devam etmek hayatı çekilmez hale getiriyorsa mahkeme tarafından eşlerin boşanmalarına karar verilebilecektir. Boşanma davalarında önemli olan boşanma sebebinin varlığı ispattır. Boşanma davasını evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebi ile açan eş diğer eşin daha kusurlu olduğunu kanıtlamak ile yükümlüdür. Davanın reddedilmemesi için kusurun kanıtı mecburidir.
Yargıtay kararlarına göre, eşine iftira atan, aile sırlarını başka kişiler ile paylaşan, eşin ailesi ile görüşmesine engel olan, eşin ailesine hakaret eden, başkası ile görüştüğünü söyleyen, eşini sevmediğini söyleyen, aşırı kıskanç hareketlerde bulunan, cimri davranan, kişisel temizliğine önem vermeyen, kadının çalışmasını engelleyen, kumar oynayarak ailenin durumunu tehlikeye atan eş kusurludur.
Taraflar, evlilik birliği içerisinde en az 1 yıl yaşamış iseler anlaşmalı boşanabilmektedirler. Anlaşmalı boşanma şartları evlilik birliğinin en az 1 yıl sürmüş olması ve tarafların belirli hususlarda anlaşmış olmalarıdır. Müşterek çocukların velayeti, nafaka, tazminat gibi konularda anlaşılmaya varılmalıdır. Bu anlaşma hakim tarafından uygun görülmesi halinde boşanma gerçekleşebilecektir. Hakim tarafından eşlerin ve çocukların menfaatleri dikkate alınarak anlaşmada değişiklikler yapılması talep edilebilir. Bu değişikliklerin eşler tarafından kabulü halinde anlaşmalı boşanmaya hükmolunacaktır.
Eşlerin evlilik birliği 1 yıldan kısa sürmüşse anlaşmalı boşanma mümkün olmayacaktır. Tarafların çekişmeli boşanma davası açmaları gerekecektir. Bununla birlikte, eşlerin evlilikleri 1 yıldan uzun sürmüş ve açılan anlaşmalı boşanma davasında hakim tarafından yapılması gerekli görülen değişiklikler yapılmamış ise taraflar çekişmeli boşanma davası açma yoluna gidebilecektir.
Tarafların boşanma sürecinde anlaşamadıkları konulardan biri nafakadır. Nafaka, eşinden boşanacak ya da boşanmış tarafın; ihtiyacı olan eşe gücü oranında mali destek olmasıdır.
Türk Medeni Kanunu’nda 4 çeşit nafaka düzenlenmiştir:
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılmadan önce veya boşanma davasının devamı süresince eşin veya ergin olmayan çocukların geçimlerini sağlamaları amacı ile hükmedilen nafakadır.
- İştirak Nafakası: Boşanma davasının sona ermesinden sonra müşterek çocukların velayeti kendisine bırakılmayan eşin çocuğun giderlerine katılması amacıyla hükmedilen nafakadır.
- Yoksulluk nafakası: Evliliğin boşanma nedeni ile bitmesi sonucunda yoksulluğa düşecek eşe, diğer eş tarafından ödenmesi yönünde hüküm kurulan nafakadır.
- Yardım nafakası: Yardım nafakası bir kimsenin yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafakadır.
Nafaka davalarına ve boşanma davalarına bakmakla görevli mahkeme aile mahkemesidir.